Blijf inzetten op een arbeidsveilige omgeving!
Elk arbeidsongeval is er één te veel en toch blijft het moeilijk om het aantal ongevallen per jaar te doen zakken in de tuinaanleg. We zien ondanks de geleverde inspanningen amper een daling in de cijfers. Elke dag opnieuw blijven hameren op veiligheid en de geldende regels volgen zijn de belangrijkste wapens om het aantal ongevallen te verminderen.
Auteur: Jarne Depaepe, consulent tuinaanleg
8%arbeidsongevallen in 2023
Dat werken in een groene sector niet ongevaarlijk is, blijkt uit een veiligheidsenquête van Prevent Agri. 8% van de mensen die werken in de Vlaamse groene sectoren, geeft aan in 2023 een ongeval te hebben gehad. De groene sectoren behelzen in dit verhaal de land- en tuinbouw, tuinaanleg, loonwerk en openbare sector.
In 2023 waren tekenbeten (15%), letsels door het manueel hanteren van (te) zware lasten (12%) en letsels door struikelen of uitglijden op de begane grond (12%) de meest voorkomende incidenten in de groene sector. Dat blijkt uit het veiligheidsrapport van Prevent Agri. Eén op de tien respondenten geeft aan een ongeval te hebben gehad tijdens het gebruik van gemotoriseerd handgereedschap, zoals bijvoorbeeld een kettingzaag of haagschaar.
Gemiddeld 375 arbeidsongevallen per jaar
In de land- en tuinbouwsector gebeuren ongeveer 375 arbeidsongevallen per jaar. Dat blijkt uit rapportage van het Federaal Agentschap voor Beroepsrisico’s Fedris. Vroeger waren er afzonderlijke cijfers voor de landschapsverzorgers, maar tegenwoordig valt de sector landschapsverzorging onder de rubriek ‘Andere’, waardoor exact cijfermateriaal moeilijker te verkrijgen is. Er wordt aangenomen dat het aantal arbeidsongevallen bij landschapsverzorgers het aantal in de land- en tuinbouw (gemiddeld 375) benadert en zelfs overschrijdt. Ongevallen met de bedrijfsleider zelf zijn niet opgenomen in de cijfers, enkel ongevallen met werknemers, waardoor het gemiddelde per jaar dus haast zeker een onderschatting is. Blijvend inzetten op arbeidsveiligheid is een must!
Bekeken over de periode 2015-2022 is in bijna een kwart van alle ongevallen het verlies van controle over een machine, vervoermiddel, gereedschap, voorwerp of dier de belangrijkste oorzaak. Uitglijden of struikelen en bewegingen doen zonder fysieke belastingen (zoals een 'verkeerde beweging') zijn beide goed voor respectievelijk 20% en 19% van alle ongevallen.
Doe een beroep op Prevent Agri!
Prevent Agri werd in mei 2015 opgericht door de sociale partners van de groene sectoren. De oprichting heeft als doel de tuinaanleg en –onderhoudssector veiliger te maken zonder bijkomende administratieve rompslomp te creëren. Veiligheid en efficiënt werken hoeven geen tegengestelden te zijn. Van zodra je als zelfstandige zonder personeel overschakelt naar het statuut van werkgever, ben je verplicht om te voldoen aan de welzijnswet. Een eerste stap is een aansluiting bij een externe dienst. Deze moet de bedrijfsleider bijstaan in alles wat met gezondheid en preventie op het bedrijf te maken heeft. Het advies dat Prevent Agri kan geven is op maat van de sector, haalbaar én met aandacht voor de sectorspecifieke problemen.
Op persoonlijke vraag bezoekt Prevent Agri de bedrijven en stellen de medewerkers een veiligheidsaudit op. Aan de hand van een theoretische vragenlijst kan er al een beeld gevormd worden over de toestand van het veiligheidsbeleid op het bedrijf. Na de vragenlijst vindt er een bedrijfsrondgang plaats. Dat gebeurt eerst samen met de bedrijfsleider en nadien nog eens zonder om alle aandachtspunten in kaart te brengen. Zowel de zaken die aangepakt moeten worden als de positieve initiatieven worden belicht. Een audit is niet bindend, enkel adviserend. Prevent Agri bezoekt niet onaangekondigd of op eigen initiatief, maar steeds op aanvraag van de bedrijfsleider. Weet dat een dergelijke doorlichting gratis is voor leden van AVBS!
Geef het goede voorbeeld!
Wil je dat je personeel veilig werkt? Geef dan zelf het goede voorbeeld. Draag geschikte kledij en gepast schoeisel en werk veilig. Zo verkleint de kans op ongevallen. Leg de nadruk op orde en netheid. Geef hen ook uitleg over wat ze moeten doen, mocht er zich toch een ongeluk voordoen (noodnummer, EHBO-kist, …). Als bedrijfsleider moet je openstaan voor de ideeën en initiatieven van iedereen in verband met veiligheid. Veilig gedrag verdient aanmoediging. Onveilig gedrag moet onmiddellijk aangepakt worden en er moet uitleg gegeven worden waarom het anders moet.
Motiveren moet gericht en herhaald gebeuren. Zijn medewerkers geïnteresseerd in veiligheid, geef hen dan ook de kansen en de middelen om die te bewerkstelligen. Vooraleer werknemers aan het werk te zetten, is het zeer belangrijk dat ze weten hoe ze met de machines of materialen aan de slag moeten. Deze instructies kan je geven aan de hand van een instructiekaart die in principe aanwezig moet zijn bij elke machine en alle materiaal dat werknemers gebruiken.
Orde + Netheid = Veiligheid
Een onveilige arbeidsplaats kan leiden tot ongevallen. Denk maar aan uitglijden of vallen. Maar ook een aanrijding door een heftruck of andere voertuigen is een risico als je niet ordelijk werkt. Kortom alle werkzaamheden op een niet goed ingerichte en nette werkplek leiden tot risico’s. Een veilige plek om te werken is dus belangrijk. Om een werkplek veilig te maken en te houden moet je duidelijke afspraken maken met iedereen die er werkt (zie kader).
Informeer rond preventie
Dossiers als arbeidsveiligheid worden al te vaak aan de kant geschoven, omdat “het mij waarschijnlijk niet zal overkomen.” Vaak wordt pas informatie gevraagd wanneer een arbeidsongeval administratief moet worden afgehandeld. Indien je voldoende preventieve maatregelen neemt, verkleint de kans op een effectief ongeval drastisch. Neem daarom ruim de tijd om je bedrijf veilig te maken! Zo draag je bij aan een veiligere sector.
