Groen Groeien verwelkomt Internationaal gezelschap op Zwemvijvercongres

Tweejaarlijks Congres

Het Internationale Zwemvijvercongres vindt sinds 1999 om de twee jaar plaats. Het is de eerste keer dat België gastland mocht zijn voor dit gebeuren. Een goede zaak voor de sector want het is telkens een inspiratiebron voor innovaties en nieuwe ideeën. Het congres Zwemvijvers is een echt knooppunt voor interdisciplinaire uitwisseling tussen onderzoekers, fabrikanten en bedrijven gespecialiseerd in het plannen, bouwen en onderhouden van bijna natuurlijk zwemwater. Het hoofdthema van deze editie was “Oplossingen gebaseerd op de natuur”. Meerdere deskundige sprekers gaven tijdens dit congres hun gespecialiseerde kennis door aan de deelnemers. Tijdens workshops worden praktische aspecten belicht op een interactieve manier.

Auteur: Jarne Depaepe, consulent tuinaanleg
Beelden: Patrick Dewitte, de zwemvijver

Het succes van zwemvijvers

Er is een grote interesse voor zwemvijvers en dat heeft zo zijn redenen. Zwemvijvers passen perfect in de huidige trends. Ze betekenen baden met meer welzijn, meer natuur en minder energieverbruik. Wie zwemt of baadt in een zwemvijver ervaart het weldoende effect van de zachtheid van zuiver water, water zonder agressie. Het water van zwemvijvers is helder, vaak verbazend helder. Men ziet een eurocent liggen op de bodem. Dat komt omdat de vuildeeltjes worden verwerkt door de natuur, ze worden uit het water gehaald. Bij zwemvijvers is er immers een nauwe samenwerking met de natuur. Biologische processen zorgen ervoor dat afval afgebroken wordt en hergebruikt wordt. Natuurlijke recyclage dus. Bij volgens de regels der kunst opgebouwde zwemvijvers kan het energieverbruik uiterst laag gehouden worden, iets wat uiteraard erg geapprecieerd wordt momenteel. Een en ander heeft te maken met het gebruik van energiezuinige vijverpompen en het voorzien van korte leidingen met grote diameter.   

Meerdere troeven 

Een zwemvijver is meer dan een bad om in te zwemmen. Het is ook een volwaardig onderdeel van het tuinconcept, een mooi spiegelend watervlak waar men het ganse jaar door van geniet, mooi weer of niet. Telkens anders, met spel van wolken, licht en schaduw, verbondenheid met de seizoenen,… Een zwemvijver is mogelijk ook een biotoop waar allerlei levende wezens zich kunnen thuis voelen, planten en diertjes. Dat betekent een positieve bijdrage aan de inheemse natuur. Het type zwemvijver en zijn ligging bepalen hoe aantrekkelijk de zwemvijver wordt voor deze wezens. 

Rally doorheen Vlaanderen 

De eerste twee dagen van het Congres werd met een internationaal gezelschap van 90 mensen doorheen Vlaanderen gereden naar prestigieuze projecten. Voor het eerst werden twee bussen ingelegd, wat het succes van de Rally aantoont. Op maandagmorgen werd koers gezet naar het boekenbergpark in Antwerpen. De rietkragen aan de rand van de ecologische zwemvijver, zuiveren het water op een natuurlijke manier. Met een hittegolf vind je hier verfrissing als het in de rest van de stad te heet is. Alleen de Deurnese Ijsberen wachten niet tot de eerste zonnestralen, en nemen zelfs in de winter als het vriest een duik. De grote vijver is zo’n 73 meter lang en heeft een diepte tussen 1,80 en 2,50 meter. 

Proefzwemvijver op PCS

 Na Antwerpen werd koers gezet naar Destelbergen voor een lunch op het Proefcentrum voor Sierteelt. Nadat directeur Bruno Gobin de werking van het PCS voorstelde, trokken de deelnemers ten velde om enkele proefopstellingen te bezichtigen. Vooral de zeer recent gebouwde proefzwemvijver trok de aandacht van de bezoekers. In samenwerking met PCS werden projecten geschreven om onderzoek naar kwaliteit van water in zwemvijvers op Vlaams niveau. Naast het ultieme doel om Vlaamse wetgeving te bekomen, kan PCS expertise opbouwen en samen met Groen groeien  beginnende en ervaren zwemvijverbouwers iets aanleren. Het zal de sector sowieso goed doen om met wetenschappelijke resultaten te komen. Spijtig genoeg werd het projectvoorstel tot drie keer toe afgewezen en werden geen subsidies ontvangen. Ondertussen werd initiatief genomen door PCS, Groen Groeien en de zwemvijverbouwers zelf, om met eigen middelen en sponsoring, toch onderzoek op te starten in Vlaanderen. 

Pareltjes in Beernem en Rumst 

De voorlaatste stop was bij bestuurslid van de Groen Groeien zwemvijverbouwers Lode Bourez. Hij vertelde vol passie hoe deze ecologische waterpartij tot stand kwam. De put werd gegraven en het water ter plaatse werd gebruikt om de vijver gevuld te krijgen. Vanaf de filters hun werk deden, was kraakhelder water het vervolg. Om de dag af te sluiten, werd een laatste stop gemaakt bij Peter Lauwers in Rumst. Peter, die hoofdorganisator was van het gehele congres, toonde twee prachtige zwemvijvers uit de eigen tuin. De recent aangelegde zwemvijver die volledig uit hout bestaat, doet dienst als een experiment. De dag werd geëindigd met een uitgebreid diner in de oude brouwerij van Lamot. 

Brusselse projecten 

De tweede dag werd vroeg aangevat voor een bezoek aan Waer Waters te Dilbeek. Dit wellnesscentrum heeft een grote ecologische zwemvijver op de site. Deze zwemvijvers zijn zeer bijzonder omwille van het publieke karakter, hun omvang en de combinatie met het welness gedeelte. Ecoworks gaf uitgebreid uitleg bij de werking van dit uniek project. Een tweede uniek project is die van Pool is Cool in Anderlecht. Het gaat om een pop-up zwemvijver in openlucht. De ligging aan de oevers van het kanaal van Anderlecht, langs de voetgangersbrug Pierre Marchant, lag voor de hand. De inwoners hadden zich deze plek al toegeëigend voor ontspanning en hier en daar stonden al stoelen en tafels. De tijdelijke structuur is grotendeels vooraf gebouwd door 60 jongeren uit de buurt. Het zwembad is van hout en felblauw gelakt metaal. De structuur is een soort tribune met twee niveaus. De verdieping bevindt zich ter hoogte van de brug, met de ingang en terrassen waar je kan genieten van de zon met uitzicht op het lagergelegen zwembad. 

Academisch gedeelte 

De 12de editie van het IOB Zwemvijvercongres werd plechtig geopend door Boerenbond voorzitter Lode Ceyssens. Hij heette het internationale gezelschap, met maar liefst 20 verschillende nationaliteiten, hartelijk welkom. Hij vertelde hoe natuurlijk zwemwater mensen tot rust kan brengen. Ook de werking van Boerenbond en Groen Groeien werden toegelicht. De eerste lezing behandelde de opkomst van openbare zwemvijvers in België en de plannen om dit in de toekomst aan te pakken. Zeer weinig steden en gemeenten in Vlaanderen hebben gratis openbare zwemgelegenheden, terwijl dit toch essentieel is. Steden als Antwerpen en Brussel proberen hierin een voortrekkersrol aan te nemen, en België opnieuw op de kaart te zetten. Het is niet altijd eenvoudig om dergelijke projecten op poten te zetten. Al te vaak komen er problemen met lokale autoriteiten of gebrekkige wetgeving. In Duitsland en Oostenrijk zijn openbare zwemvijvers alomtegenwoordig. Het is dus ook interessant om internationale connecties te leggen en te leren van andere landen. 

Nutriëntenbeheer in zwemvijvers  

De grote vijand van natuurlijke zwemvijvers zijn een overvloed aan nutriënten. Daarom is het van belang een element te limiteren, zodat algengroei en dus groenverkleuring niet mogelijk is. Of toch op zijn minst sterk beperkt wordt. Het ideale element hiervoor is Fosfor (P). Via allerlei plantenfilter kan dit vrij goed onder controle gehouden worden. Minstens even belangrijk is het voorkomen van instroom van dit element. Een goed ontwerp is hiervoor essentieel. Enkele lezingen behandelen aandachtspunten bij het ontwerp. Zo moet je altijd opletten voor hoogteverschillen. Zorg ervoor de je zwemvijver niet op het laagste punt ligt, want vanuit het goed bemeste gazon kunnen de nutriënten bij regenbuien afspoelen naar de zwemvijver. De afboording moet telkens goed uitgevoerd zijn om een barrière te vormen tegen instroom. Een bufferstrook dient altijd in gebruik genomen te worden. 

Ecologie 

Sinds het congres in Portugal is ook ecologie een enorm belangrijk thema geworden voor zwemvijvers. Elke sector moet bewust bezig zijn met het ecologisch produceren van hun producten en ook voor de zwemvijversector is dit nodig. Via het opstellen van Life Cycle Assessment worden alle verbruiken in kaart gebracht die nodig zijn om een zwemvijver te bouwen. Van het produceren van deelmaterialen tot het transport, van het gebruik van beton tot het gebruik van elektriciteit, alles wordt meegenomen in de analyse. Bepaalde maatregelen werden al eerder opgenomen in FLL richtlijnen. Om goede simulaties te maken voor andere bedrijven is veel data en input nodig. Op die manier kunnen bedrijven voldoende output ontvangen om op hun bedrijf minder te verbruiken en de planeet te sparen. Ook het uitvinden van nieuwe technologieën blijft belangrijk om de totale uitstoot van de sector te verlagen. 

Algemene vergadering IOB 

Het zwemvijvercongres werd afgesloten met de jaarlijkse algemene vergadering van IOB. De verwezenlijkingen van het afgelopen jaar werden voorgesteld. Om open te communiceren met de leden werden ook de financiële resultaten voorgesteld. De Belgische delegatie werd uitvoerig bedankt voor de vlotte organisatie. Groen Groeien heeft zich internationaal op de kaart gezet!