Herinrichting tegen wateroverlast en hittestress in Oostende
Tijdens het bezoek aan de Lijnbaanstraat in Oostende – een voorbeeld van een project waar de aandacht voor water centraal staat – kreunt West-Vlaanderen al even onder de aanhoudende wateroverlast. De regen leidt ertoe dat het water zich opstapelt. De laatste jaren wordt in nieuwe projecten steevast rekening gehouden met het groenblauwe verhaal. En maar goed ook: we moeten onze openbare ruimte anders inrichten om veranderende klimatologische omstandigheden op te vangen. Ook onze particuliere tuinen moeten mee deze omslag maken
Jarne Depaepe, consulent Tuinaanleg
Verkeersluwe binnenstad
Voor de inrichting van de nieuwe groene zone deed de Lijnbaanstraat dienst als een grote parking voor de vele dagjestoeristen. Er waren al heel wat parkings beschikbaar in de buurt, zoals Mijnplein, Zeeparking, Kursaal en Visserskaai. Verder werden de voormalige parkeerplaatsen ook nog gecompenseerd door de openstelling van de parking Zeedijk met 244 parkeerplaatsen.
Het groenblauw invullen van de Lijnbaanstraat, waar het aangenaam vertoeven is, kadert in de visie van het stadsbestuur om de binnenstad op termijn veerkeersluw te maken. Dit is geen eenvoudige opdracht voor een stad die onder meer leeft van toerisme in de zomer. De uiteindelijke bedoeling is dat voetgangers, fietsers en personen die niet zo mobiel zijn voorrang krijgen op alle andere verkeer.
Vergroenen én verblauwen
De heraanleg van deze regio startte begin 2021 en kadert binnen het Europese project Cool Towns. Door verharde ruimte te verminderen, bomen en klimplanten aan te planten én waterelementen te introduceren, kunnen we hittestress in de zomer vermijden. Omdat deze ingrepen kaderen binnen een Europees project, investeerde Europa ongeveer 480.000 euro. De totale kostprijs voor de herinrichting van de Lijnbaanstraat bedraagt ongeveer 2,5 miljoen euro.
Uiteindelijk werd na een half jaar werken een nieuwe groene oase gecreëerd, waar inwoners elkaar kunnen ontmoeten. Het troosteloos stukje beton waar dagelijks auto’s koning waren, heeft plaatsgemaakt voor een plein waar sociale interacties hoofdzaak zijn. Nieuw in dit project is dat de neerslag wordt opgevangen in ondergrondse bekkens. In droge periodes kan dit water worden gebruikt voor het bevloeien van de beplanting in de binnenstad.
Hetere zomers
Door de klimaatverandering kampen we in de zomer vaker met lange periodes van droogte, wateroverlast door intenser en frequenter zomeronweer en hittestress door steeds hoger oplopende temperaturen. In een hoofdzakelijk verharde stedelijke omgeving worden deze negatieve effecten nog versterkt door het hitte-eilandeffect. In steden ligt de temperatuur doorgaans hoger dan in de omringende landelijke gebieden. Tijdens hittegolven leidt dit tot extra hittestress in steden, met gezondheidsproblemen bij ouderen en erg jonge kinderen. Het hitte-eilandeffect neemt toe met de grootte van de stad, en met de afstand tot de zee. Door de ligging aan de zee heeft Oostende dus wel enkele voordelen, maar ook hier leiden de hoge temperaturen in bepaalde periodes van het jaar tot problemen.
In Oostende is het overgrote deel van de binnenstad verhard. De Lijnbaanstraat biedt de mogelijkheid om dit te doorbreken en op deze plek een groen rustpunt te creëren in de stadskern. Het is aan de stad om in de toekomst andere zones aan te duiden en aan te pakken.
Tuinkarakter
De groene inrichting heeft heel wat knipogen naar een particuliere tuin. Zo wordt een extra ‘karakter’ gevormd waar alle inwoners en passanten zich meteen thuis voelen. Centraal op het plein staan vijf verhoogde groeneilanden met bomen, struiken, grassen en gazon. Het ontwerp werd opgemaakt rekening houdend met enkele opmerkingen van de buurtbewoners. Zo werd afgeklopt op een bloemrijk en heel gevarieerd concept, wat het tuinkarakter versterkt.
De bloeiende magnolia’s, zevenzonenbomen en Anna Paulownaboom zijn de belangrijkste blikvangers. Verder heeft elk van de vijf verhoogde eilanden een zitrand, is er een drinkfontein en een volledig toegankelijk toilet.
Participatie
Naast de nieuwe groene inrichting op het plein is het ook de bedoeling om een constructie met klimplanten te plaatsen langs de gevels van de omringende gebouwen. In het noordelijk gedeelte van de Lijnbaanstraat werd eerder al een testconstructie gebouwd. Hier werd gekozen voor het aanplanten van sterjasmijn en blauwe regen.
Voor de uitvoering van de plannen en de opmaak van het ontwerp werden de bewoners uitgebreid bevraagd. In 2019 werden ze op de hoogte gesteld van de plannen via een pop-uptuin en een infobox van het Energiehuis Oostende, waar een maquette van de Lijnbaanstraat te zien was en waar iedereen terechtkon met vragen en ideeën.
Via de infobox gaven bewoners aan dat de vrij donkere, overdekte ingangen van de Lijnbaanstraat een onveilig gevoel gaven. Via unieke verlichting op strategische plekken (zoals doorgangen) kan er een veiliger gevoel worden gecreëerd. Verder is er ook camerabewaking voorzien.
Cool Towns
Het project Cool Towns krijgt financiële steun van het Interreg 2 Zeeënprogramma. Interreg 2 Zeeën 2014-2020 is een Europees territoriaal samenwerkingsprogramma voor Engeland, Frankrijk, Nederland en België (Vlaanderen). Het programma is medegefinancierd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO).
